16. Koleksiyonluk Resim ve Hat Müzayedesi

* Eserin 8,5 x 12 cm ebatlarındaki bir benzeri ARTİST yayınları "Sabri Berkel" kataloğunda sayfa 182'de ve 46 x 61 cm ebatlarındaki bir başka benzeri de ENLEM-80 yayınları "Sabri Berkel" kataloğunda Resim-54 olarak yayınlanmıştır."

* Eserin 8,5 x 12 cm ebatlarındaki bir benzeri ARTİST yayınları "Sabri Berkel" kataloğunda sayfa 182'de ve 46 x 61 cm ebatlarındaki bir başka benzeri de ENLEM-80 yayınları "Sabri Berkel" kataloğunda Resim-54 olarak yayınlanmıştır."

Tırnovalı hattat ve müzehhib Hafız Ahmet Efendi'nin torunudur. Orta öğrenimini, Kocamustafapaşa Numune Orta Mektebinde tamamladı. 1919-1923 yılları arasında öğrenim gördüğü İDGSA Resim Bölümünde Hikmet Onat ve İbrahim Çallı atölyelerinde çalıştı. Devlet Demiryollarında 31 yıl görev yaptıktan sonra, kendini daha fazla sanata verebilmek amacıyla emekliye ayrıldı. Yurt gezileri programına katılarak, Kars'a gitti.
"Altın kesim'in resim sanatındaki önemi ve değeri üzerinde durdu, bu konuda yazılar yazdı. Rönesans ustalarının kullandığı "sabit oranlar kanununu" vurgulayarak, resimlerdeki kurgunun bu değerlere göre oluşturulması gerektiğini savundu. Uzun süre Güzel Sanatlar Birliğine bağlı olarak çalıştı. Çok sayıda karma sergiye katıldı. 

Resimlerinde izlenimci tekniğe bağlı kalmış, İstanbul doğasına yönelmiştir. Kendisiyle yapılan bir konuşmada (Hürses, 7 Ekim 1951) "şekillerin karşılıklı ritmi ve kombinezonları toplamı olarak meydana getirilen bir tablodaki ilk ameliyenin hendese ile başladığına'' değinir; yapıtın "piktüral'' bir değer taşıması gerektiğini, eskilerden yararlanmanın zorunlu olduğunu, ancak ona "yeni'' yi eklemenin yararlı olacağını savunur."

1900 yılında İstanbul’da Tüccar bir babanın çocuğu olarak doğan Adil Doğançay, asker ressam kuşağının son üyelerindendir. Eyüp Rüştiyesi’nde okurken Şerif Renkgörür’den, Harita Mühendislik Mektebi’nde okurken Diyarbakırlı Tahsin Bey’den ders alan Doğançay, mektebin bitiminde İstiklal Savaşı’na katılarak vatan savunmasının bir parçası olmuştur. Topografya subayı olan Doğançay, Anadolu’nun tüm ücra köşelerini gezmiş ve buraların doğa görüntülerini resmini çizmiştir. Anadolu gezileri Doğançay’ın resimlerine ilham kaynağı olmuş ve doğayı “en büyük öğretmen” olarak atfetmiştir. Doğançay, birçok eserini açık havada gördüğü manzaraları resmederek üretmiştir.

Bir dönem Amerika’da bulunan Doğançay, buradaki sanat akımlarını yakından takip etmiş ve çalışmalarına bu sanat akımlarına göre yön vermiştir. Doğançay sanat yaşamı boyunca Devlet Resim Heykel Müzesi, Emekli Ressam Subaylar Derneği, Haritacı Subaylar Birliği, Güzel Sanatlar Birliği ve Türkiye Ressamlar Cemiyeti’nin düzenlediği sergilerde resimlerini izleyici ile buluşturmuştur. İlk dönem Cumhuriyet sanatçılarından olan ve özel koleksiyonlarda birçok önemli eseri bulunan Doğançay 1990 yılında İstanbul’da vefat etmiştir.

Adil Doğançay, ağırlıklı olarak tuval üzerine yağlıboya çalışmış ve izlenimci üslupta eserler üretmiştir. Daha çok manzaralar, deniz peyzajları ve natürmortlar çizen Doğançay, ilk dönem eserlerinde detaya inerek realist bakış açısıyla resimler yapmıştır. Daha sonraki dönemlerinde empresyonist bir anlayış benimseyen Doğançay, yağlı boya tekniğiyle kır ve deniz manzaraları resimleri üretmiştir. Sanatçının bazı önemli eserleri; "Boğaz Manzarası", "Değirmendere", "Peyzaj" ve "Sahilde Tekneler"dir. Günümüzde Adil Doğançay ait yapıtların birçoğu oğlu ressam Burhan Doğançay tarafından 2004 yılında İstanbul’da kurulan Doğançay Müzesi’nde sergilenmektedir.

Doğançay Müzesi, Ekim 2004 yılında Adil Doğançay’ın oğlu Burhan Doğançay tarafından açılmıştır. Türkiye`nin ilk Kişisel Modern Sanat Müzesi olma özelliği taşıyan müzede, Adil Doğançay`a ayrılmış katın dışında müzenin kurucusu ve Türkiye`nin önde gelen sanatçısı Burhan Doğançay`a ait eserler de sergilenmektedir. Beyoğlu`nda150 yıllık 5 katlı bir tarihi binada yer alan müze, Adil Doğançay’ın 1940 ile 1990 yılları arasında ürettiği resimleri sanatseverlerle buluşturmaktadır.

"Tıp Öğrenimini yarıda bırakarak, Leningrad Güzel Sanatlar Akademisi'nde okudu. Bu okulu bitirdikten sonra, Paris Güzel Sanatlar Akademisi'nin portre ve peyzaj bölümlerine devam etti. 1932-1936 yıllarında Persepolis kazılarında arkeolog ve heykeltıraş olarak çalıştı. 1936-1956 yıllarında bulunduğu Shanghai'da sergiler açarak, Çin sanat çevrelerinin dikkatini çekti.

1956'da Türkiye'ye geldi. 1969'a kadar yaşamını İstanbul'da sürdürdü. Bu tarihten sonra Ankara'ya yerleşti. Yurt içinde ve yurt dışında karma sergilere katıldı. Türkiye'de 50 kadar kişisel sergi düzenledi.
 Yapıtları, Amsterdam, New York, Washington gibi kentlerin müze ve özel koleksiyonlarında yer aldı. Yapıtları Christie's ve Sothebys gibi dünya devlerinin müzayedelerinde dönem dönem satışa sunulmaktadır".

"Şeyh Muhammed Nakşibendî’nin oğlu olup Dağıstan’da doğdu. Bazı araştırmacılar H. 1163/M. 1750 yılı dolaylarında doğduğunu ve babasının isminin Abdullah olduğunu ileri sürmektedir. Babası ile beraber İstanbul’a göçerek Eyüp Nişâncası’ndaki Şeyh Murâd-ı Buharî Dergâhı’na yerleşti. Hüsn-i hatta meraklı olduğundan, dergâhın müdâvimlerinden Ak Molla Ömer Efendi’den aklâm-ı sitte dersleri aldı. Ayrıca Şeyh Abdüllatîf Efendi’den de istifâde etti.

Bilâhare Yamakzâde Sâlih Efendi’ye mürâcaat ettiyse de, kimseye baş eğmeyen karakteri ve son derece iddialı hâlleri nedeniyle reddedildi. Konyalı Ebûbekir Râşid Efendi’den de “İyi yazmak, çok yazmağa mütevakkıfdır!” cevabı ile geri çevrilince, Şeyh Hamdullah ve Hâfız Osman’ın eserlerinden faydalanarak azim ve gayret ile yazıda tekemmül etti. Arayış içindeki bu döneme ait yazılarına “Mahmûdü’l-mevdûd” ketebesini düştüğünü Uğur Derman nakletmektedir.  

Derviş-meşreb bir yaşam süren ve herhangi bir memuriyette görev almayan Mahmud Celâleddîn Efendi’nin, geçimini tümüyle yazıdan sağladığı anlaşılmaktadır. Nitekim 1223 senesinin Zil-ka’de ayında huzûr-ı hümâyûna takdîm ettiği levhâlar nedeniyle günlük otuz sağ akçe tevcîh edilmiştir. “Kat’-ı merâtib ile Rumeli Kazaskeri olduğu” şeklindeki rivâyet ise, herhangi bir vesîka ile desteklenememektedir.

Boğaziçi’nde Beylerbeyi’ndeki hânesinde sofîyâne bir hayat süren Mahmud Celâleddîn Efendi’nin neredeyse tümüyle hüsn-i hatta hasretmiş olduğu ömrü H. 1245/M. 1829’da son bulduğunda, müntesiblerinden olduğu Eyüp Nişâncası’ndaki Şeyh Murâd-ı Buhârî Dergâhı’na defnedilmiştir. Mizânü’l-hat’ta ise “17 Zi’l-ka’de günü 120 yaşında olduğu hâlde vefât etti” şeklindeki beyan edilmiştir. Mezartaşının kitâbesi şöyledir:
Hüve’l-hâyyü’l-bâkî
Meşâyih-i hattâtînden cennet-mekân merhûm ve mağfûr Mahmûd Celâleddîn Efendi’nin rûhu içün el-Fatihâ. Sene 1245"

*El-Bâri : Her şeyi bir asıldan var eden, mahlukatı, hiçten, örneksiz yaratan, yarattığı tüm aza ve cihazlarını birbirine uyumlu yapan demektir.

Hat tarihinde zaman zaman kıdem ve dirayetiyle önde gelen hattatlara verilmesi mûtat olan ‘'Reîsülhattâtîn'' (Hattatların Başı) unvanı son olarak 21 Ağustos 1915'te Kâmil Efendi'ye tevcih edilmiştir.Kâmil Akdik disiplinli hayatı ve perhize dikkat etmesi sebebiyle uzun süren ömrünün sonlarında bile el titremesi ve görme bozukluğu gibi sıkıntılar çekmeden seçkin eserler bırakmıştır.

Dîvân-ı Hümayûn'daki resmî vazifesi esnasında divânî, celî-dîvânî veya rık'a hatlarıyla yazdığı menşur, berat, muâhedenâme, tasdiknâme gibi evrak dışında, yazı hocası olarak hazırladığı meşk'ler de pek çoktur. Ayrıca sülüs-nesih kıtalar, murakka'lar (yazı albümleri), hilye ve levhalar, kitabeler, bazı sûre ve cüzlerden başka birde Mushaf yazmıştır.Eski hattatların eserlerinden meydana gelen kıymetli hat koleksiyonu ölümünden sonra Topkapı Sarayı Müzesi'nce satın alınmıştır."

"Rahman ve Rahim Olan Allah'ın Adıyla,

Rasulullah şöyle buyurdu:

Kaderiyye bu ümmetin Mecusileridir.Hasta olduklarında ziyaretlerine gitmeyin, öldüklerinde şehadette bulunmayın.Salat ve Selam yaratılanların en şereflisi Allah Rasulunün ve Al ve ashabının üzerine olsun" (Kaderiyye:Kader inancını reddeden düşünce ve inanç akımı)"

"Süleymâniye müderrislerinden Beypazarlı Mehmed Emîn Efendi’nin oğlu olup H. 1252/M. 1836-1837 yılında Yeniköy’de doğdu. Oradaki ibtidâî mektebde okurken Kur’an’ı hıfzetdi. Yine oradaki Ra’ufî Dergâhı şeyhi Mehmed Emîn Efendi’den yazı meşkederek icâzet aldı. Musikî dersleri aldığı Kazasker Mustafa İzzet Efendi’den istifâde ile hüsn-i hatta maharet kazandı.

Eğitimini tamamladıktan sonra Ahkâm-ı Adliyye Nezâreti kâtiblerinden olarak senelerce devam etti. Daha sonra Meclis-i Ticâret İcrâ Dairesi’ne nakledildi ve icrâ memurluğuna kadar yükseldi. Sağlık sorunları nedeniyle emekliye sevkedildikten birkaç sene sonra 1325 yılının Şa’bân(Eylül-1907) ayında vefât etti. Rumelihisarı Kabristanı’nda medfun bulunan annesinin ve kızının yanına defnolundu. Naaşı daha sonra Yenikapı Mevlevîhânesi kabristanına  nakledilmiştir.